TUNNELVISIE AARDGASVRIJE WONINGEN SCHADELIJK VOOR HET KLIMAAT

3 mei 2021

Klimaatakkoord: voor 2030 moeten 1,5 miljoen woningen van het aardgas af. Dit is echter schadelijk voor het klimaat en voor onze portemonnee. Het zorgt niet voor minder maar juist voor meer CO2-uitstoot. Daarnaast is er veel geld voor nodig, dat efficiënter op een andere manier ingezet kan worden voor het klimaat. Bovendien is het kapitaalvernietiging van een goede infrastructuur die juist een belangrijke bijdrage kan leveren aan verduurzaming van de gebouwde omgeving.

Toename aardgasverbruik

Door het aardgasvrij maken van woningen stijgt het elektriciteitsverbruik. Bij een elektrische oplossing zoals een warmtepomp zal het elektriciteitsverbruik verdubbelen. Ook wanneer de woning verwarmd wordt via een warmtenet neemt het elektriciteitsverbruik toe, bijvoorbeeld door elektrisch koken. Op dit moment komt slechts een kwart van onze elektriciteit uit duurzame bronnen zoals zon en wind. De helft wordt geproduceerd door elektriciteitscentrales die draaien op aardgas. Het aardgas dat straks niet meer rechtstreeks naar de woningen gaat, gaat dus eerst naar een elektriciteitscentrale om daar elektriciteit te maken voor diezelfde woningen. Het rendement van aardgascentrales is 60%, dus een verlies van 40%. Volgens GasTerra is het gasverbruik in Nederland sinds 2015 met 5,2 miljard m3 per jaar gestegen. Oorzaak van deze toename: er wordt steeds meer aardgas verbruikt voor de productie van elektriciteit.

Maatschappelijke kosten: € 60 miljard

Daarnaast wordt geld op deze manier niet efficiënt ingezet voor het behalen van de klimaatdoelen. Onlangs berekende het EIB dat het gemiddeld € 40.000 kost om een woning van het aardgas af te halen: twee keer zoveel dan wat tot nu toe werd aangenomen. Voor 1,5 miljoen woningen komt dit neer op € 60 miljard aan maatschappelijke kosten. Voor dat bedrag gaat minder dan 20% van de woningen van het gas af (1,5 miljoen van bijna 8 miljoen woningen in Nederland). De beoogde woonlastenneutraliteit uit het Klimaatakkoord blijkt bovendien voor de meeste huishoudens niet haalbaar te zijn. Met isolatie en andere energiebesparende maatregelen kan meer dan 20% aardgas bespaard worden tegen aanzienlijk lagere kosten. Bovendien is dit dan echte winst voor zowel het klimaat als de portemonnee: tegenover de daling van het aardgasverbruik staat immers geen toename van het elektriciteitsverbruik.

Kapitaalvernietiging

Tot slot zorgt het van het gas af halen van bestaande woningen voor een enorme kapitaalvernietiging. We hebben in Nederland zeer goede infrastructuur voor het transport van gas. Deze infrastructuur is niet alleen geschikt voor het transport van aardgas, maar ook voor duurzame gassen zoals groen gas en waterstof. Het is mogelijk om onbeperkt groen gas en tot 20% waterstof bij te mengen in het aardgasnet zonder dat hiervoor aanpassingen nodig zijn aan woningen en installaties. Daarmee kan dus naast de besparing door isolatie nogmaals tientallen procenten aardgas bespaard worden. Wederom echte winst voor zowel het klimaat als de portemonnee, want ook hier is geen sprake van toename van het elektriciteitsverbruik. Gebieden waar woningen moeilijk van het gas af kunnen – bijvoorbeeld oude binnensteden – kunnen dan aangesloten blijven op het gasnet en op termijn volledig verwarmd worden met groen gas of waterstof.

Koerswijziging

Het lijkt erop dat de koers van het kabinet richting 1,5 miljoen aardgasvrije woningen niet is ingegeven door de klimaatdoelstellingen, maar door de aardbevingsproblematiek in Groningen en de angst om afhankelijk te zijn van landen zoals Rusland. Voor het klimaat is het in ieder geval geen efficiënte maatregel. Grootschalige elektrificatie heeft pas zin als we voldoende duurzame elektriciteit op kunnen weken. Het wordt daarom tijd voor een koerswijziging.

Laat nieuwe woningen bouwen zonder aardgasaansluiting, maar beperk het aardgasvrij maken van bestaande woningen tot de woningen die relatief eenvoudig aangesloten kunnen worden op een duurzaam warmtenet. Focus bij bestaande woningen op isolatie en andere energiebesparende maatregelen. Zet daarnaast in op het uitbreiden van de productie van groen gas en waterstof. Gebruik deze duurzame gassen om bij te mengen in het aardgasnet en voor de sectoren waar een veel grotere klimaatopgave ligt dan in de gebouwde omgeving: industrie en transport. Veel beter voor het klimaat. En voor uw portemonnee.

Anita Hazenberg-Folkersma
www.powered-by-nature.nl