FOSSIELVRIJ RIJDEN – BATTERIJ VS WATERSTOF DEEL 1: ACTIERADIUS EN TANK-/LAADFACILITEITEN

25 november 2020

In dit eerste deel van de serie blogs over batterij-elektrisch rijden en waterstof-elektrisch rijden wil ik het met jullie hebben over de actieradius en de tank- en laadmogelijkheden van deze beide soorten elektrische voertuigen. In volgende delen zal ik het o.a. hebben over het milieurendement, kosten en subsidies, leasen, veiligheid, veel voorkomende misverstanden en een top 5 van de beste elektrische auto’s.

Actieradius

In de beginjaren van de elektrische auto hadden deze auto’s een actieradius van slechts 100-150 km. In de afgelopen jaren is dit echter sterk verbeterd. De meeste moderne elektrische auto’s halen (volgens eigen opgave) een actieradius tussen 300 km en 500 km. Het werkelijke verbruik is meestal wel lager dan dit door de fabrikant opgegeven verbruik. Op de website www.ev-database.nl staat een overzicht van alle merken en typen elektrische auto’s met hun werkelijke actieradius. Wie dit overzicht bekijkt zal echter ook zien dat een dergelijke actieradius met name geldt voor de grotere auto’s, omdat een grotere actieradius ook grotere accu’s vereist. Kleine auto’s zoals de Renault Twingo, de Fiat 500 en de Smart hebben daardoor een beperkte actieradius (circa 100-150 km). De actieradius van elektrische auto’s is ook sterk afhankelijk van de weersomstandigheden. Batterijen presteren namelijk optimaal bij een temperatuur tussen 15˚C en 25˚C. In de winter presteren de batterijen dus minder goed. De actieradius zal hierdoor in de wintermaanden 15% tot 20% lager zijn.

Waterstofauto’s hebben een grotere actieradius, namelijk 500 km tot 800 km. Een waterstofauto is daarmee qua actieradius goed vergelijkbaar met een traditionele brandstofauto. Bij waterstofauto’s is de actieradius ook minder afhankelijk van de grootte van de auto en van de weersomstandigheden dan bij batterij-elektrische auto’s.

Conclusie: de waterstofauto wint van de elektrische auto als het gaat om de actieradius. Gemiddeld is de actieradius van een waterstofauto bijna het dubbele van de actieradius van een elektrische auto.

Infrastructuur voor opladen/tanken

Voor elektrische auto’s is er in Nederland inmiddels een zeer goede laadinfrastructuur. Er zijn bijna 60.000 publieke laadpunten en ruim 350 openbare snellaadstations. Bovendien kun je een elektrische auto ook gewoon thuis opladen. De laadinfrastructuur vormt dus geen enkele belemmering meer voor elektrisch rijden.

Voor waterstof ligt dat nog anders. Op dit moment zijn er in Nederland nog weinig mogelijkheden om waterstof te tanken. Momenteel zijn er slechts vijf openbare waterstoftankstations operationeel in Nederland: Den Haag, Rotterdam, Hoofddorp, Eindhoven en Arnhem. In de noordelijke helft van Nederland zijn nog geen waterstoftankstations. De mogelijkheden om waterstof te tanken zullen in de komende jaren echter fors uitgebreid worden. Alleen al in de provincie Drenthe, waar ik zelf woon, zullen in 2021 vijf of zes waterstoftankstations of waterstofvulpunten worden gerealiseerd. Ook in andere regio’s wordt volop gewerkt aan het realiseren van waterstoftankstations. Het onderstaande kaartje geeft een overzicht van de locaties waar een waterstoftankstation aanwezig is of in ontwikkeling is. Wil je graag op de hoogte blijven van de ontwikkeling van het waterstofnetwerk, dan kun je de app H2.LIVE downloaden. Hierop staan alle operationele waterstoftankstations, maar ook waterstoftankstations die in ontwikkeling zijn.

Over enkele jaren zal er – met name langs snelwegen en autowegen – een acceptabele waterstofinfrastructuur aanwezig zijn. Het zal echter nog vele jaren duren voordat de tankinfrastructuur voor waterstof op hetzelfde niveau is als de laadinfrastructuur voor elektrisch rijden. Gelet op de actieradius – die ongeveer twee keer zo groot is als de actieradius van elektrische auto’s – en de korte tanktijd hoeft de tankinfrastructuur voor waterstof echter ook niet dezelfde dichtheid te hebben als de laadinfrastructuur voor elektrische auto’s.

Vergeleken met elektrische auto’s hebben waterstofauto’s als nadeel dat je ze niet thuis kunt opladen. Zelfs wanneer je een woning hebt die verwarmd wordt op waterstof in plaats van aardgas is het niet mogelijk om thuis te tanken. Enerzijds heeft dit te maken met het feit dat waterstof in woningen een andere zuiverheid en samenstelling heeft dan waterstof dat nodig is voor auto’s. Dit komt doordat waterstof in woningen verbrand wordt (vergelijkbaar met aardgas), terwijl waterstof in auto’s verwerkt wordt door een brandstofcel. Dit stelt andere eisen aan de waterstof. Anderzijds heeft dit ook te maken met de hoge druk die benodigd is voor het tanken van waterstof (700 bar).

Conclusie: de elektrische auto wint als het gaat om de mogelijkheden om te tanken cq op te laden. De tankinfrastructuur voor waterstof zal in de komende jaren fors uitgebreid worden, maar het zal nog vele jaren duren voordat dit vergelijkbaar is met de laadinfrastructuur voor elektrische auto’s.

Benodigde tijd om te tanken

Bij de meeste elektrische auto’s duurt volledig opladen bij een laadpaal ongeveer 2-3 uur. Tesla’s hebben vanwege de grote accu’s aanzienlijk meer tijd nodig: 5-7 uur. Opladen via een stopcontact duurt langer: hierbij varieert de laadtijd van ongeveer 5 uur tot maar liefst 50 uur voor een Tesla. Zelfs bij een snellaadstation kost het al snel een half uur om een elektrische auto zover op te laden dat je weer 100 km verder kunt. Gebruik van een snellader is overigens niet voor iedere elektrische auto mogelijk: de auto moet voorzien zijn van een snellaadoptie. De lange laadtijd maakt dat je anders om moet gaan met het opladen van een elektrische auto. Deze laad je bij voorkeur op als je bijvoorbeeld op je werk bent of aan het winkelen bent, of je sluit hem ’s nachts aan op het stopcontact. Onderweg tanken kost bij een elektrische auto immers veel tijd en is bovendien kostbaar (laden bij een snellader is namelijk aanzienlijk duurder dan laden bij een normale laadpaal of het eigen stopcontact, dit komt in een volgend deel van dit blog aan de orde).

Het tanken van waterstof bij een waterstoftankstation is vergelijkbaar met het tanken van een traditionele brandstofauto: binnen 3 minuten is de tank volledig vol. Naast reguliere waterstoftankstations zal de waterstofinfrastructuur in de beginfase ook uitgebreid worden met (tijdelijke) vulpunten. Hier duurt het tanken langer (30 tot 45 minuten). Deze vulpunten zijn een tussenoplossing om in de behoefte aan een waterstofinfrastructuur te voorzien. Ze worden vervangen door reguliere waterstoftankstations zodra de vraag naar waterstof toeneemt.

Conclusie: de waterstofauto wint met stip als het gaat om de laad-/tanktijd. Het voltanken van een waterstofauto is vergelijkbaar met een traditionele brandstofauto, terwijl het opladen van een elektrische auto enkele uren in beslag neemt.

Anita Hazenberg-Folkersma
www.powered-by-nature.nl